دفتر چهارم از دفترهای زندان آنتونیو گرامشی در خلال سالهای 1932- 1930 نوشته شده است. وجه ممیز کار گرامشی گره خوردگی دیالکتیکی اندیشه و عمل است. آن چه گرامشی را به تفکر برانگیخته وضعیت دشواری است که پس از پیروزی انقلاب اکتبر روسیه و شکست قطعی انقلاب 1931 - 1918 پدید آمده است. از همان هنگام بر بسیاری انقلابیون جنبش سوسیالیستی روشن شده بود که گرانیگاه انقلاب از غرب و اروپای پیشرفته به شرق واپس مانده انتقال یافته است. امید به انقلاب رهایی خواه رفته رفته از افق غرب ناپدید میشد و بدین گونه نیروهای چپ و سوسیالیست و ترقی خواه می بایست در رویکرد خود به انقلاب و ایجاد تحول و دگرگونی بنیادی روشهای تازه ای در پیش می گرفتند. ...