کدام کتابخوانی‌ست که غلامحسین ساعدی را نشناسد و یا حداقل این که کتابی از او نخوانده باشد؟ ساعدی از جمله جان‌های شیفته‌ای‌ست که ادبیات معاصر ایران به نام او صاحب اعتبار می‌شود. داستان و نمایشنامه‌نویسی که به رغم سانسور و سرکوب، آثارش فصلی نو در ادبیات داستانی ما گشود، انسان وارسته‌ای که دنیایی انسانی را برای همگان آرزو داشت، پزشکی که به علت مزاحمت‌های بی‌پایانِ ساواک اجازه نداشت آنسان طبابت کند که دوست می‌داشت. نتیجه این‌که مطبِ خود را بر هستی جامعه گستراند، نه به قصد درمان درد، بلکه شناختِ آن. به ادبیات روی آورد تا داستان درونِ انسان‌ها را آنسان بنویسد که دیده نمی‌شد. از درون ترسخورده و دردمند آنان در رابطه با جهان بیرون نوشت. او از رنج انسان در رابطه با دیگر انسان‌ها در جامعه نوشت، چیزی که فروید از آن به عنوان دردناک‌ترین رنج‌ها نام می‌برد. در پسِ آثار ساعدی می‌توان سیمای خودش را نیز بازشناخت؛ روانپزشکی که با ثبتِ مشاهدات خویش در تلاش است به درونِ ذهنِ انسان در شخصیت‌های داستان‌های خویش نقبی بزند. او به خوبی می‌داند که روان‌رنجوری را علتی عضوی نیست، کشمکش‌های درونی فرد بر ذهن و رفتار او تأثیر می‌گذارد. آثار ساعدی بازتابِ زندگی آدمیانی است حاشیه‌نشین در جامعه‌ای بیمار. از ساعدی زیاد گفته و نوشته‌اند. در این مختصر قصد نقد و بررسی آثارش را نداریم. ...