کتاب ارزشمند “سیر پیدایش وتطور مذاهب اسلامی” از مجموعه دانش میان رشته ای تاریخ – فرقه شناسی محسوب شده و از سنخ تاریخِ علم ملل ونحل است، با این امتیاز و تفاوت جوهری که در این کتاب سطح تاریخ نقلیِ علم ملل و نحل به سطح بالاتر یعنی تاریخ تحلیلی و حتی بالاتر فلسفه ی تاریخ علم فرقه شناسی نزدیک شده واز این جهت یک ابتکار است. همچنین سیرتطورات تاریخی به صورت خطی، منسجم وساختارمند منقح وبالطبع وبالتبع مخاطب را به انسجام فکری ملتزم می کند و از این جهت توصیه به تهیه و مطالعه این کتاب برای علاقمندان می شود. مولف ارجمند در فصل اول با«ترمینولوژی دقیق واژگانی» تعاریف مدرسه، مکتب، جریان وفرقه را مورد واکاوی قرار داده وحدود وثغور هر اصطلاح را دقیق تشریح کرده است. همچنین با نقبی به تاریخ صدر اسلام وصف بندی دو جریان مومنان و منافقان به ارائه تحلیلی تاریخی – سیاسی ازآبشخور فرقه سازی در صدر اسلام می پردازد وبا ارایه شواهدی به نقش جریان نفاق در شق عصای مسلمین و فرقه سازی می پردازد و شواهد مکفی بر این ادعا می آورد. نگارنده در بحث تحلیلی دیگر با ترسیم بسترهای متعدد به روش های جریان نفاق برای تبدیل جریان سیاسی به جریان اعتقادی پرداخته و روشهای منع کتابت، جریان تحریف، بهره گیری از قصه سرایان واستفاده از تورات وانجیل را ابزارهایی قوی برای نیل به این غایت معرفی می­نماید. در گام بعدی با نگاهی به مدارس اعتقادی سه بوم شهرحجاز،شام و عراق به توصیف و مولفه ها ...