کتاب دو قرن سکوت نوشته عبدالحسین زرین‌کوب روایت سرگذشت ایرانیان پس از حمله اعراب در صدر اسلام است. دو قرن سکوت گزارشی است از دو صده سکوت ادبی، هنری و فلسفی ایرانیان پس از ورود اسلام. بخش‌هایی از کتاب دو قرن سکوت در اواخر دورهٔ ساسانیان که جنگهای ایران و روم به اوج شدّت رسید و اختلافهای دینی در سرزمین یمن به رومی‌ها و زنگی‌ها مجال دخالت در سرنوشت مردم هاماوران داد، بیش از همه وقت ارتباط میان ایرانیان و کشور هاماماوران، روشن و آشکارگردید. چنان که از اخبار و روایات برمی‌آید زنگی‌ها از روزگاران بسیار کهن در کنارهای عربستان که روبروی کشورشان بود با شوق و آزبسیار می‌نگریدند. حتی از خیلی قدیم بارها بدان جا لشکر کشیدند و چون این لشکرکشی‌ها مکرّر می‌شد سرانجام نه همان برای مردم یمن بلکه برای اعراب حیره نیز که دست‌نشاندهٔ ایرانیان بودند، خطری بزرگ گردید. این کار مردم یمن را واداشت که از خسرو انوشیروان برای دفع شرّ آنها مدد بجویند اما آنچه ایرانیان را در این کار به دخالت واداشت، گذشته از موقعیّت خطیر حیره که یک مسألهٔ نظامی به‌شمار می‌رفت موضوع رقابت بازرگانی با رومیان بود. در این اوان پادشاهان و بازرگانان هاماوران را کار به سستی و پریشانی روی نهاده بود و رومی‌ها براثر رواج و انتشار آیین مسیح در مشرق، نفوذ خویش را در آسیا منتشر و مستقر می‌کردند، بازرگانان آنها امتعهٔ هند را از یمن به حبشه و سپس به مصر می‌بردند. ...